Abone Ol

Mühendis ve Mimar Kadınlar Derneği (MÜKAD) Yönetim Kurulu Başkanı Şebnem Özkal, “Her ne kadar kadınların üyeliğine açık bir dernek olsak da, biz tüm faaliyetlerimizde cinsiyet farkı gözetmeden tüm arkadaşlarımızla birlikte hareket ediyoruz ve tüm sektör çalışanı arkadaşlarımızın desteklerini bekliyoruz. Henüz üyemiz olmamış kadın arkadaşlarımızı derneğimize üye olmaya ve birlikte çalışmaya davet etmek isterim, derneğimize www.mukad.org.tr web sayfamız üzerinden üye olabilirsiniz” diyor…

Öncelikle okurlarımıza kendinizden ve kariyerinizden söz eder misiniz?

Ordu’da doğdum, ilköğretimi tamamladıktan sonra ortaokul ve lise eğitimini TED Ankara Koleji’nde yatılı okuyarak aldım. Gazi Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü’nden mezun oldum ve çalışma hayatıma Alarko-Carrier Merkezi Sistem Klima Departmanı’nda teklif mühendisi olarak başladım. On iki sene boyunca terfi ve farklı görevlerle çalıştıktan sonra bir mola vermek istedim ve izin isteyerek ayrıldım. Altı aya yakın bir dinlenme sürecimin sonunda, gelen çalışma tekliflerini değerlendirmek yerine kendi firmamı kurmaya karar verdim. Firmam, ilk kurulduğu yıllar içerisinde hem Alarko-Carrier Bayiliği yapıyordu, hem de Mist Cooling ve Ozon Pool Sanitizer sistemleriyle ilgili iki Amerikan firmasının Türkiye’de satışlarını yapmak üzere mümessilliğini almıştı. Bayilik satışlarım daha çok VRF, Rooftop ve hassas klimalarla ilgili özel çözüm isteyen, çoğunlukla da projelendirilmemiş işlerde gerçekleşiyordu. Bu şüphesiz mesleki tecrübemin getirdiği bir sonuçtu. Soğutma sistemleri ile ilgili donanımlı olmam, fabrikalarda proses soğutma sistemlerinin kurulmasında çalışmamın önünü açtı. Bu tür çözümsel, projelendirme ve sistem garantisi isteyen işleri yaparken, ki bunlar gerçekten riskli ve hata kaldırmayan işlerdi, bir yandan da pek çok farklı ürünün temin edilmesine yönelik talepler aldım. Böylece firmam daha kapsamlı mekanik taahhüt işlerine kaymaya başladı. Piyasada rekabet edebilmek için farklı firma ürünlerini de kullanmam zorunlu hale geldi ve Alarko-Carrier bayiliğini bıraktım. On altı sene kendi firmamı yönettim ve öyle bir gün geldi ki oğluma destek olmak için bir süre Amerika’da yaşamam gerekti. Bu sebeple yeni iş almadım, mevcutları tamamlayıp teslim ettim ve firmamın çalışmasını bir süreliğini dondurdum. Amerika’da yaşadığım süreç içerisinde bir arkadaşım firmamın iş bitirmelerini kullanmak istedi ve firmaya talip oldu. O günlerde bu benim için cazip bir teklifti ve böylece firmamın satışını gerçekleştirdim. Türkiye’ye döndükten kısa bir süre sonra pandemi başladı. Oluşan yeni düzenin içerisinde tekrar bir firma kurmayı düşünmedim. Mühendislik nosyonunun kişiye sınırsız olanaklar sağladığını düşünürüm. Hayat sürprizlerle dolu!.. İkna olduğum bir proje ile tekrar iş hayatına döner miyim, kim bilir? Tabii bu arada hayatımda son sekiz yıldır kurucu üyesi olduğum ve bu dönem Yönetim Kurulu Başkanlığı’nı üstlendiğim MÜKAD Mühendis ve Mimar Kadınlar Derneği var ve sanırım birazdan MÜKAD ile ilgili çokça sohbet edeceğiz.

Mühendis ve Mimar Kadınlar Derneği’nin (MÜKAD) kuruluş hikayesini ve faaliyetlerini bizimle paylaşır mısınız?

MÜKAD’ın kuruluş hikayesi mekanik tesisat sektöründe çalışan kadınların uzun yıllara dayanan arkadaşlık öyküsü ile başlar. Kendi işimi kurduğum 2002 yılında sektördeki kadın arkadaşlarımla birlikte bir akşam yemeği organize etmek istedim ve biz sektörden toplam sekiz kadın bir araya gelerek güzel bir akşam geçirdik. Öyle keyif aldık ki, bunu her ay bir akşam tekrarlayalım dedik. Her defasında farklı bir arkadaşımızın organizasyonunu yaptığı akşam yemeklerimizde topluluğumuz altmış kişiye ulaştı. Sanırım 2016 yılının sonları veya 2017 başlarıydı, yine kalabalık bir yemeğimizde, “yıllardır keyifle bir araya geldiğimiz bu sosyal etkinliğimizi neden bir sosyal faydaya dönüştürmüyoruz?” dedik. Herkesin ortak paydası ekonomik desteğe ihtiyaç duyan çocukları Atatürkçü, çağdaş ve laik sistem içinde okumaları için desteklemekti. Aklımızdaki proje için fon yaratmamız gerekiyordu, dergi çıkartıp-reklam alabiliriz, profesyonelliğimizle ilgili konularda eğitim hazırlayıp-satmaya çalışabiliriz gibi fikirler ortaya çıktı. Ben de dahil, içimizde kendi firması olan arkadaşlarımız vardı, ilk başlarda acaba bu işi firmalarımız üzerinden halledebilir miyiz diye araştırdık. Ancak bunun daha profesyonel ve kurumsal olarak yürütülmesi gerektiğini düşünerek bir dernek çatısı altında birleşmeye karar verdik. Çok sayıda mühendis kadındık ve mühendis kadınlarla ilgili bir dernek olmadığını gördüğümüzde Mühendis Kadınlar Derneği’nin kurulması fikri ortaya çıkmış oldu.

Bir yılı aşkın bir zaman içerisinde çalışmaları tamamlayarak, 2018 yılının başında MÜKAD Mühendis Kadınlar Derneği’ni kurduk. Bir yıl sonra aramızda bulunan mimar arkadaşlarımızın isteği üzerine tüzük değişikliği yaparak ismimizi Mühendis ve Mimar Kadınlar olarak değiştirdik. Tabii böyle bir dernek kurduğunuzda, o derneğin üyelerine ve ismine layık işlerin içinde olma sorumluluğunu da taşıyorsunuz. Derneğin kurulmasında ve ilk yönetim dönemi sürecinde aktif olarak yer aldım. Arkadaşlarım benden Amerika’da yerleşik SWE (Society of Women Engineers) derneğinin çalışmalarını izlememi ve raporlamamı rica ettiler. SWE 1950’li yıllarda kadın mühendisler tarafından kurulmuş, 40.000 civarı üyesi olan köklü, aktif ve ilgimizi çeken bir dernekti. Derneğimizin faaliyetleri ve stratejilerini oluştururken bu derneğin çalışmalarından da büyük oranda etkilendiğimizi söyleyebilirim. Sonuç olarak geldiğimiz noktada MÜKAD’ın faaliyetlerini hayırseverlik ve profesyonellik alanında olmak üzere ikiye ayırabiliriz. Hayırseverlikle ilgili faaliyetlerimizin başında, MÜKAD’ın kuruluş temelini oluşturan, devlet üniversitelerinin mühendislik ve mimarlık fakültelerinde lisans eğitimi gören başarılı ve ekonomik desteğe ihtiyaç duyan kız çocuklarına burs ve mentörlük sağlıyoruz. Çocuklarımız için gerekli fon desteğimizi belirli rutinlerle çıkardığımız MÜKAD Dergi’ye aldığımız reklamlardan, yaptığımız sosyal etkinliklerden, üye aidatlarımızdan ve hayırsever burs bağışçılarımızdan alıyoruz.

Kadın mühendis ve mimar meslektaşlarımızın kariyerlerinde tam potansiyellerine ulaşmaları amacıyla farkındalık, eğitim ve networking temelli aktiviteler organize ediyoruz veya bu tür aktivitelerin içerisinde yer alıyoruz. Özellikle sayıca az olduğumuz mühendislik disiplinlerinde kadın sayısının artması için liselerde meslek tanıtım günlerine katılıyor ve STEM alanında başarılı kız çocuklarına rol model olmaya ve onları mühendislik mesleğini seçmeleri için özendirmeye çalışıyoruz. Savunduğumuz eşit iş, eşit gelir ve eşit yönetim hakkı için sayıca da eşit olmamız büyük önem arz ediyor. Derneğimizle ilgili daha anlatabileceğim çok şey var ama fazlasını merak edenler web sayfamızdan daha çok bilgi alabilirler.

MÜKAD üyeleriniz hakkında bilgi alabilir miyiz?

MÜKAD çoğunluğu mekanik tesisat sektöründe çalışan kadınların kurmuş olduğu bir dernektir. Bununla birlikte mekanik tesisat sektörünün bir derneği olmak hedefi ile kurulmamıştır. Amacımız öncelikle desteğe ihtiyacı olan ve gelecekte birer mühendis-mimar meslektaşımız olacak genç arkadaşlarımızın, gücümüz yettiğince maddi manevi yanlarında olmaktır. Bununla birlikte biz eşit iş, eşit gelir ve eşit yönetim hakkına inanan, bu konuda faaliyet yapan ve buna uygun faaliyetlerin içinde bulunan bir derneğiz. Hedeflerimiz spesifik olarak belirli bir sektörün konusu değildir. Derneğimizin tüm mühendislik disiplinlerinden üyeleri olduğu gibi mimar üyeleri de var. Bu vesile ile çok farklı sektörlerle irtibatlı bir derneğe dönüşmüş olduk. Farklı disiplinlerden gelen bu çeşitlilik, hem üyelerimizi bireysel olarak, hem de derneğimizi kurumsal olarak çok yönlü besliyor ve bundan mutluluk duyuyoruz.

Derneğimizin tüzüğü gereği, asil üyelerimizin yanı sıra üniversitelerde mühendislik ve mimarlık fakültelerinde eğitim gören kız öğrenciler eğitim süreleri boyunca herhangi bir aidat veya giriş bedeli ödemeden fahri üyemiz olabiliyorlar. Bu vasıfta da pek çok üyemiz var ve bu arkadaşlarımızla üniversitelerdeki meslek tanıtımı, kadının iş hayatındaki yeri ve benzeri aktivitelerin içerisinde yer alıyoruz.

MÜKAD’ın merkezi kurulduğu şehir olan Ankara’da, İstanbul ve İzmir’de İl temsilciliklerimiz var, kalabalık üye sayısına sahipler ve dernek için çok aktif faaliyetler yapıyorlar.

Üyelerinize sunmuş olduğunuz hizmetler ve onlardan beklentileriniz nelerdir?

Üyelerimizin farklı disiplinler ve farklı sektörlerden olmasının getirdiği çeşitlilik pek çok üyemiz tarafından yarattığı sinerji ve networking açısından olumlu bulunuyor. Üyelerimiz, MÜKAD çatısında farklı disiplinlerden mühendis ve mimar kadınları tanıyabiliyorlar, farklı sektörlerle ilgili bilgi alıp iletişim kurabiliyorlar, bu sayede dernek aktif bir haberleşme ağı haline dönüşüyor. Bununla birlikte, üye grubumuzun içerisinde bazı sektörlerde çalışan üye sayımız ağırlıklı olması sebebi ile o sektörlerde daha çok sayıda aktivitenin içinde oluyoruz. MÜKAD’ın temsilinde görev alan üyelerimizin hem derneğimizin tanıtımı, hem de kendilerini ifade etmeleri açısından deneyim kazandıklarını, bunun da kariyerlerine pozitif katkı sağladığını düşünüyorum. Bu şüphesiz ki, karşılıklı bir katkı ve fayda süreci oluyor. Biz bu aktivitelerde üyelerimizi görünür kılarken, onlar da derneğimize değer katıyorlar.

MÜKAD’ın en büyük hedeflerinden biri de aktif olduğu sektör sayısını artırmaktır. Bir sektörde aktif olabilmek için o sektörde çalışan yeterli sayıda üyeye sahip olmak gerekiyor, zaten gerisi çorap söküğü gibi geliyor. Sektörde aktif oldukça da oradan üye sayımız artmaya başlıyor. Bu durum farklı sektörlerde çalışan üyelerimizin ticari ve profesyonel gelişimleri açısından faydaya dönüşme potansiyeli yaratıyor. Bizim üyelerimizden en önemli beklentimiz aktif olarak MÜKAD içinde yer almalarıdır. Şüphesiz ki üyemiz olmaları bizim için çok değerli, ancak katılımın çok olduğu bir dernek çok daha güçlü oluyor ve o derneğin üyesine sağladığı fayda da bu güce orantılı olarak artıyor. Bu aslında birbirini besleyen güzel bir döngü…

Diğer sivil toplum kuruluşları ile ortak çalışmalar yapıyor musunuz?

Aktif bir dernekseniz mutlaka size ulaşıyorlar, bir şekilde kendinizi bir takım projelerin ortağı olarak buluyorsunuz. Aklıma hızlıca gelen bazı ortak çalışmalarımız şöyle: Pandemi sürecinde İklimlendirme Teknik Kurulu çatısı altında, içerisinde tesisat sektörü ve tıp dünyasının önde gelen STK’larından oluşan 11 sivil kurum ile paydaşlık yaptığımız bir proje oldu. Farklı kullanım tiplerinde binalarda pandemi sürecinde alınması gereken önlemler üzerine çalışmalar yaptık, yayın ve doküman hazırladık. Kanada Hükümeti’nin önderliğinde yürütülen “Equal by 30” kampanyasının Türkiye’den ilk destekçisiyiz. Kampanya tüm dünyada STK’lar, özel ve kamu kurumları tarafından desteklenen uluslararası bir farkındalık girişimi. Hedeflenen amaç, 2030 yılına kadar temiz enerji sektöründe kadın-erkek çalışanlar arasında eşit gelir, eşit yönetim ve eşit iş olanakları. Kampanya desteğimizle ilgili vermiş olduğumuz taahhütler kapsamında güneş enerji sistem kurulumu ile ilgili ücretsiz eğitim ve temiz enerji yatırımları üzerine farkındalık çalışmaları yaptık. “Milyon Kadına Mentör” programına paydaş olarak katıldık ve istekli dernek üyelerimizi üniversiteli kız çocuklarına mentör olmaları için yönlendirdik. Kanada orijinli bir dernek olan WiRE (Women in Renewable Energy) ile birlikte temiz enerji üzerine pek çok uluslararası webinar düzenledik, farklı başlıklar altında konuklar ağırladık. Etkin Proje ile birlikte yürüttüğümüz “Ar-Ge’de Kadının Gücü” isimli bir proje ortaklığımız var ve hala bu kapsamda bedelsiz olarak kadınlara verilen eğitime destek veriyoruz. Ankara ve Çankaya Kent Konseyi’nde temsilcilerimiz var ve orada da bazı projeleri takip ediyoruz ve destek veriyoruz. Ankara Ticaret Odası’nda gerçekleştirilen “Ekonomi ve İklim Değişikliği Zirvesi”nde stant açtık ve destek verdik.

Kuruluşunuzdan bu yana MÜKAD’ın geldiği yeri nasıl değerlendiriyorsunuz ve ilerleyen süreçte hedefleriniz nelerdir?

Kuruluşumuzdan beri 200 kişiye yaklaşan üye sayımız oldu, artık daha kalabalık ve daha güçlüyüz. Tanınırlığımız arttı ve memnuniyetle görüyoruz ki destekçilerimiz de her geçen gün artarak çoğalıyor.

Birçok genç kızımızın hayatına dokunduk, olumlu anlamda fark yarattık. Az önce belirttiğim gibi güzel projelerde yer aldık ve gücümüz yettiğince olumlu etkiler sağladığımıza inanıyoruz. Bundan sonra da aynı misyon ve vizyonla büyümeye devam edeceğiz. Daha fazla sayıda sektörde sesimizi duyuracağız. Üniversitelerdeki etkinliklerimizi artırarak daha fazla genç arkadaşımıza faydalı olmaya gayret edeceğiz. Ulusal ve uluslararası bizim gibi dernek ve kurumlarla ortak paydada buluşabileceğimiz projeler olursa, destek vermeye devam edeceğiz.

Sektörde yaşanan sorunlar nelerdir ve bu sorunların çözümüne yönelik değerlendirmenizi öğrenebilir miyiz?

Kendim de uzun yıllar mekanik tesisat sektöründe çalıştığım için önemsediğim birkaç konuya değinmek isterim. Yaşanan sorunların nedenleri için ilk akla gelen projelendirme hataları, uygulama hataları, uygulama safhasında yetersiz denetim, doğru şartnamelerin hazırlanamaması ile yanlış malzeme teminleri, hatalı işletmecilik sayılabilir. Buna ekleyeceğim ilk konu, sorunsuz bir yatırım için en başta akıllı ve bilinçli bir yatırımcının olmasıdır. Çünkü gerçekte tüm sistem onun kararları ile şekillenir. Yatırımcı yaptıracağı işle ilgili başlangıçta doğru tespit edilmiş ihtiyaç-işletme-finans dosyası hazırlatır ve sürecin baştan doğru şekil almasının yolunu açarsa, olası ekonomik ve zaman kayıplarını engelleyebilir. Maalesef ülkemizin en büyük sorunlarından biri kervan yolda dizilir mantığı ile hareket edilmesidir. Doğru tasarım ancak iş ile ilgili tam teşekküllü bir dosyanın sağlanması ile yapılabilir. Binalarda enerji performans boşluklarını engellemek için bütünleşik tasarım modelini benimsemek ise bir diğer çözüme yönelik önerim olabilir. Ancak bütünleşik tasarım uygulaması küçük ölçekteki projeler için gerekli olmayabilir, sonuçta pahalı bir yöntemdir, sistemin tüm bileşenlerini uzun süreli çalıştırmak her projenin bütçesine uygun olmayabilir. Büyük yatırımlarda ise bir gerekliliktir. Bir diğer önemli husus ise tasarımdan, uygulama işçiliğine, sistem işletmeciliği ve bakımına kadar insanın dahil olduğu her bir noktada hakkaniyetli karar almak, işin ehli kişi ve kurumlarla çalışmaktır.

Sorularımızı yanıtladığınız için çok teşekkür ederiz, sözlerinize eklemek istedikleriniz ve mekanik tesisat sektörüne iletmek istediğiniz bir mesajınız var mı?

Öncelikle derginize davet edip, MÜKAD Mühendis ve Mimar Kadınlar Derneği’nin tanıtımına ışık tuttuğunuz için teşekkür ederim. Sorularınıza verdiğim cevaplarla söylemek istediklerimin büyük çoğunluğunu ifade ettiğimi düşünüyorum. Buradan sektördeki tüm arkadaşlarıma bir çağrı yapmak isterim. Derneğimizin idealleri ve hedeflerini çok da uzatmadan açıklamaya çalıştım, bunlar demokratik ve eşitlikçi düşünceye sahip tüm vatandaşlarımızın destekleyeceği hususlardır. Her ne kadar kadınların üyeliğine açık bir dernek olsak da, biz tüm faaliyetlerimizde cinsiyet farkı gözetmeden tüm arkadaşlarımızla birlikte hareket ediyoruz ve tüm sektör çalışanı arkadaşlarımızın desteklerini bekliyoruz. Henüz üyemiz olmamış kadın arkadaşlarımızı derneğimize üye olmaya ve birlikte çalışmaya davet etmek isterim, derneğimize  www.mukad.org.tr  web sayfamız üzerinden üye olabilirsiniz.

EDİTOR