Bu ayki sayımızda son günlerde sektörümüzde oldukça sık bir şekilde konuşulan BIM (Building Information Modelling) konusunu işleyeceğiz. Bina bilgi sistemi veya modellemesi olarak çevirebileceğimiz BIM’in kısa açıklamasının ardından yine göreceli kısa tarihi hakkında bilgi vermeye çalışacağım.

Bina Bilgi Modellemesi inşaat sektörü için iş yapış şeklinin dijital dönüşümünü amaçlayan sektörün tüm paydaşlarının ortak çalışma ortamı veya yolu olarak tanımlanabilir. BIM kesinlikle tek başına bir çizim veya tasarım programı değildir! BIM, inşaat sektörünün kağıt üzerinde başlayan serüveninin bilgisayar ortamına geçmesinin ardından ulaştığı son evredir. Sağladığı 3D modeller ve ortak veri ortamı ile bilgiye etkin bir şekilde erişmek ve bilgiyi projenin tüm ilgilileri ile paylaşmak mümkün olmaktadır. Böylece verimliliği arttırarak hata riskini azaltır ve proje boyunca güvenilir karar vermeyi ve bilgi yönetimini sağlar.

BIM 2000’li yılların ortalarında popülerlik kazanmıştır. Ancak kavramsal olarak geçmişi 1970’li yıllara kadar uzanmaktadır. Georgia Teknoloji Enstitüsü Mimarlık Fakültesi hocalarından Charles M. Eastman tarafından 1970’li yıllarda bina modelleme sisteminin konsepti belirlenmiştir.[1] 1975 yılında yayınladığı makalesinde Eastman, “Bina Tanımlama Sistemi” olarak tarif ettiği prototipinde parametrik tasarım, yüksek kalite 3B gösterimler gibi konuları ele almıştır.  1977 yılında geliştirdiği GLIDE (Graphical Language for Interactive Design – Etkileşimli Tasarım için Grafik Dili) projesi ise modern bir BIM platformunun özelliklerinin çoğuna sahipti.  BIM (Bina Bilgi Modellemesi) tabiri ise ilk kez G.A. Van Nederveen and F. Tolman tarafından 1992 yılında kullanılmıştır. [2]

1980’li yılların ilk yarısında BIM benzeri birçok sistem geliştirilmiş ve inşaat projelerinde uygulanmıştır. 1986 Heathrow Hava Limanı üçüncü terminali inşaatında bu programlardan biri kullanılmıştır. 1990’lı yıllar 3B tasarımların ortaya çıkması ve inşaat sektörünün kullanımına girmesi ile temel anlamda BIM sürecinin erken başlangıcı sayılabilir. Bu ilk aşamaya “bina modeli” demek daha doğru olacaktır. Bina modelindeki bilgi ise sadece mekânsaldır; bina konumu ve geometrisini içermektedir. [3] Bu yıllarda yapılan 3B projelerde ölçülerden başka bilgi bulunmamaktadır. 1993 yılında Lawrence Berkeley Ulusal Laboratuvarlarında geliştirilen simülasyon yazılımı ile geri besleme yapabilen ve çözüm önerileri sunabilen bir platform ortaya çıkmış ve BIM konsepti bir adım öteye taşınmıştır. Bu program grafiksel analiz ile simülasyonu birleştirerek farklı şartlar altında geometri, malzeme özellikleri ve bina sistemlerinin değişimiyle projenin nasıl ilerleyeceğini belirleyen ilk programlardan biridir. [4]

1995, BIM tarihinde önemli bir yere sahip olan IFC dosya formatınn geliştirildiği yıl olarak karşımıza çıkmaktadır. IFC formatı sayesinde farklı platformlar ve programlar arasında dosya değişiminin önü açılmış ve BIM kullanımının yaygınlaşma hızı artmıştır. 90’lı yılların sonu ve 2000’li yılların başında birçok yazılım BIM süreçlerinde kullanılmak için geliştirilmiş ve piyasada yer bulmaya başlamıştır. Bu yıllar mimar ve mühendislerin iş birliğini arttıracak sayısız yeniliğe sahne olmuştur. Bunlardan bazılarını şöyle sıralayabiliriz; aynı anda farklı kişilerin modele interaktif şekilde ulaşımı, internet üzerinden online olarak aynı projenin farklı kişiler tarafından kullanımı. 2012 yılında ise mobil cihazlarda BIM kavramını kullanan uygulama geliştirilmiştir.

EDİTOR