Tekstil endüstrisi, birçok karmaşık işlemin bir araya gelerek kumaş üretimini sağladığı karmaşık bir alandır. Bu süreçlerden biri de halat açma ve nemlendirme işlemidir. Halat açma ve nemlendirme, ham kumaşların, ipliklerin veya elyafların belli özelliklere sahip olması için gerekli olan önemli bir adımdır. Bu yazıda özellikle tekstil endüstrisindeki halat açma ve nemlendirme işlemlerinin önemi, kullanılan yöntemler ve bu işlemlerin üretimdeki rolü incelenecektir.

Halat Açma Nedir?

Halat açma, tekstil üretiminde kullanılan ham ipliklerin çeşitli işlemlerden geçirilerek daha ince ve daha kullanışlı ipliklere dönüştürülmesidir. Bu işlem, ipliklerin bir araya getirilmesi ve paralel hale getirilmesiyle başlar. Daha sonra, iplikler bir makara veya bobin üzerine sarılır ve bükülür. Bu bükülme işlemi, ipliklerin daha güçlü ve dayanıklı hale gelmesini sağlar.

Halat açma işlemi sırasında dikkat edilmesi gereken birkaç önemli faktör vardır. Bunlar arasında ipliklerin eşit şekilde dağıtılması, doğru bükülme miktarının belirlenmesi ve işlem sırasında oluşabilecek kopmaların önlenmesi yer alır. Ayrıca, halat açma makinelerinin doğru şekilde ayarlanması ve bakımının düzenli olarak yapılması da önemlidir.

Halat Açma ve Yüksek Basınçlı Nemlendirme

Yüksek basınçlı nemlendirme, tekstil üretiminde kullanılan kumaşların nem dengesini sağlamak için kullanılan bir yöntemdir. Bu yöntemde su, 80 bar seviyesindeki bir basınç altında paslanmaz çelik borular ve nozzle ağı aracılığıyla püskürtülerek kumaşın liflerine nüfuz eder. Bu, kumaşın daha yumuşak, esnek ve kolay işlenebilir olmasını sağlar.

Yüksek basınçlı nemlendirme işlemi, kumaşın türüne ve istenilen özelliklerine bağlı olarak farklı parametrelerle ayarlanabilir. Bu parametreler arasında suyun basınç ve sıcaklığı, püskürtme nozullarının konumu ve kumaşın hızı yer alır. Doğru parametrelerin belirlenmesi, işlem verimliliğini artırırken aynı zamanda kaliteyi de sağlar.

Kaliteli bir halat açma ve nemlendirme işlemi, aynı zamanda kumaşın daha düzgün ve pürüzsüz olmasını da sağlar. Bu da sonraki işlemlerde daha az hata oluşmasına ve ürünlerin daha kaliteli bir şekilde tamamlanmasına olanak tanır. Ayrıca, nemlendirme işlemi sayesinde kumaşın elastikiyeti artar ve son ürünlerin daha rahat ve kullanışlı olmasına katkıda bulunur.

Diğer bir yandan, çözgü veya halat açma sırasında levent adı verilen dev iplik makaralarının üzerinden ayrılan iplikler leventin dönüş hızından dolayı hav dediğimiz küçük iplik partiküllerinin havaya saçılmasına sebep olur. Dolayısıyla üretim alanında daha sisli bir görüntüye sebebiyet verir. Uçuntulardan korunmak ve hava yoluyla solunmasını engellemek için ise bu alanda çalışanların maske ve gözlük kullanması gerekir. Yüksek basınçlı nemlendirme kullanıldığında bu havın havaya kalkması da engellenmiş olur. Böylelikle nemlendirmenin dolaylı bir pozitif etkisi de çalışma ortam koşullarının iyileştirilerek konforun arttırılmasıdır.

Halat Açma ve Yüksek Basınçlı Nemlendirme Entegrasyonu

Halat açma ve yüksek basınçlı nemlendirme işlemleri genellikle birbirini tamamlayıcı şekilde kullanılır. Halat açma işlemiyle elde edilen iplikler, yüksek basınçlı nemlendirme işleminden geçirilerek daha işlenebilir hale getirilir. Bu entegrasyon sürecinde, halat açma ve yüksek basınçlı nemlendirme ünitelerinin uyumlu çalışması önemlidir. Makineler arasında doğru veri ve bilgi akışının sağlanması, işlemlerin sorunsuz bir şekilde gerçekleşmesini sağlar. Ayrıca, her iki işlemin de düzenli bakımının yapılması ve operatörlerin eğitilmiş olması da kalite ve verimlilik açısından önemlidir.

Leventlerin dönüş hızı, suyun temas edeceği yüz alanı ile doğrudan ilişkili olduğu için otomasyon üzerinden bu dönüş hızına göre yüksek basınçlı pompa ünitesi fasılalı olarak ya da farklı basınçlar altında kapasitesi değiştirilerek kullanılabilir. Halat açma işlemi tamamen bittiğinde ise otomasyon sistemi pompa ünitesine sinyal göndererek kapatır ve su tasarrufu sağlar.

Yüksek Basınçlı Nemlendirme Sistemi Rutin Bakımı

Yüksek basınçlı sistemlerde kullanılan Nozzle orifis çapları 0.2 mm olduğu için kullanılan su kalitesinden veya uçuntulardan kaynaklı olarak hızlıca tıkanabilir. Dolayısıyla sistem bakımını rutin olarak takip altında tutmak gerekir.

Sistem bakımınının takibini yüksek basınçlı pompa ünitesi üzerinde bulunan giriş ve çıkış manometrelerinden veya fiziksel olarak su filtrelerinin kirliliğinden yapmak avantaj sağlar. Bunun yanında halat açma işlemi başlamadan önce sistem iç hatlarını yüksek basınç ile yıkamak için temizlik hattının kurulması da kullanım kolaylığı sağlar.

Oğuzhan Özgüç

Nordel Mühendislik Kurucusu

2013 yılında İstanbul Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü’nden mezun olan Oğuzhan Özgüç, Makine Mühendisi lisans programını tamamlamıştır. Lisans hayatı boyunca özellikle iklimlendirme ve termodinamik alanında kendini geliştirmiş, Salim Özçelebi ve Kadir İsa gibi isimlerden eğitim almıştır. Meslek hayatına endüstriyel soğutma alanında başlayan Özgüç, daha spesifik bir termodinamiksel alan olan nemlendirme ve nem alma tarafına yoğunlaşmıştır. Görev aldığı firmalarda satış departmanında çalışmış ve 2023 yılının başlarından itibaren Nordel Mühendislik’te kurucu ve İş Geliştirme Müdürü olarak çalışma hayatına devam etmektedir. Nordel Mühendislik firmasına ait “Vaporatic” tescilli markası altında endüstriyel nemlendirme ve nem alma üniteleri ile Türkiye ve yurtdışı olmak üzere özellikle soğuk oda, tekstil, ilaç, hastane, savunma ve gıda depolama gibi birçok alanda proses nemlendirme ve nem alma projesi gerçekleştirmiştir. Çalıştığı projelerin önemli bir kısmını klima santrali üreticileri ile müşavirlik firmaları ile birlikte takip eden Özgüç, direkt olarak yatırımcılar ve son kullanıcılar tarafında da enerji verimliliği alanında aktif olarak çalışmaktadır. Güncel olarak devam eden projelerinin başında Rusya’da bulunan Soçi Golf Kulübü, EAE Elektrik DL4 fabrikası, Irak ve İran’da tütün depolama alanları, Katar ve Pakistan’da otomobil boyahane nemlendirme prosesleri gelmektedir.