Yazan: Stefan Paradeisanos, MEP Proje Yöneticisi

Makina Mühendisliği Lisans Derecesi, (Birmingham Üniversitesi), Üretim Teknolojileri Master Derecesi (Londra Şehir Üniversitesi)

Çeviren: Mert Deliktaşlıdan, BIM Yazılım Uzmanı

Makina Mühendisliği Lisans Derecesi, (Pamukkale Üniversitesi), Mühendislik İşletmeciliği Master Derecesi (İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü)

1. Giriş

Bu çalışma, sıhhi tesisat tasarımı için yazılım araçlarını kullanmanın pratik faydalarını ortaya koymayı amaçlamaktadır. AECOM ve bu makalenin yazarı tarafından yürütülen bu çalışma, ARAMCO’nun Suudi Arabistan’ın güneybatısında yer alan Cizan şehrinde bulunan “Cizan Ekonomik Kent, Liman ve Altyapı (JECPI)” projesindeki kamu binaları ile ilgilidir. Bu kapsamda, BIM yazılım uygulaması olan FineSANI, Emniyet Güçleri Tesisi, İtfaiye, Acil Tıp Merkezi, Polis Karakolu ve Belediye Binası gibi kamu binalarının sıhhi tesisat tasarımında kullanıldı. Yukarıdaki binalar için tüm sıhhi tesisat hatları (temiz su, atık su ve kanalizasyon drenaj hatları), boru hatları ve pompa, su deposu gibi ekipmanlar yazılım tarafından hesaplanmış ve boyutlandırılmıştır.

Şekil 1: Cizan Ekonomik Şehri Ana Planı

2. Neden FineSANI?

FineSANI, diğer beş yazılım paketi FineHVAC, FineFIRE, FineGAS, FineELEC ve FineLIFT’i de içeren, FineMEP Yazılım Seti’ne ait bir BIM yazılım paketidir. FineSANI, herhangi bir sıhhi tesisat projesinde gerekli olan çizim katman ve bloklarını, teknik verileri ile BIM yaklaşımını kullanarak bütünleştirirken, diğer yandan kullanıcısına hesap bileşeninde bağımsız çalışma konusunda da özgürlük sağlar. Ayrıca tüm bunlar AutoCAD® benzeri işlevsellikle sağlanabilmiştir.

Tasarımcı, DWG mimari çizimlerini BIM destekli tesisat tasarımında referans (Xref) olarak kullanabilir. BIM metodunun birçok avantajı vardır:

• Akıllı tesisat modelleme: FineSANI, tesisat modelini tanır ve tasarımcı tarafından yapılan herhangi bir değişiklikten sonra otomatik olarak güncellenen hesap föyünde (Şekil 5) tesisat tasarım parametrelerinin sayısal değerlerini gösterir. Her bir boru hattı ve / veya tüm tesisat için, tasarımcı en iyi tasarım alternatiflerine ulaşma amacıyla düzenleme yapabilir.
• Kütüphaneler: FineSANI, boru, bağlantı elemanı (fittings), armatür ve diğer tüm cihazlar için kütüphaneler içerir ve her parametre kullanıcı düzenlemesine açıktır.
• Hesap motoru: FineSANI, mevcut standartlara (BS EN806, BS EN12056 EN806, EN12056, DIN1986, DIN1988 vb.) uyumlu hesap motoruyla hidrolik hesapları yapar ve güvenilir sonuçlar sunar.
• Keşif listesi: FineSANI, projede kullanılması gereken malzemelerin (borular, sıhhi armatür sayısı, bağlantı parçaları vb.) ve adetlerinin dökümünü çıkarır.
• Dokümantasyon: FineSANI, ara ve nihai sonuçları içeren hesap raporundan ve tesisat modelinin şematik sunumundan oluşan bir proje çıktısı sağlar.

Sonuç olarak, FineSANI’nin hesap bileşeninde mevcut olan yukarıdaki işlevler arasındaki etkileşim, tasarımcıya en iyi çözümleri hedeflemesi için zaman tasarrufu sağlar.

3. Örnek Çalışma: Cizan Ekonomik Kenti, Kamu Binaları ve Acil Tıp Merkezi

Daha önce de belirtildiği gibi, FineSANI yazılımı kullanılarak yapılan sıhhi tesisat tasarımı, yaklaşık olarak 14.500 m2 toplam alanı kapsayan aşağıdaki beş binaya uygulandı.

Bu yazı kapsamında, yukarıdaki binalardan Acil Tıp Merkezi (ATM) projesinin yapım aşamaları ve çözümlerinden bahsedilecektir.

Şekil 2: Acil Tıp Merkezi Perspektif Görünüşü

Zemin kat temiz su tesisatı plan görünüşü Şekil 3’te gösterilmiştir.

Şekil 3: ATM Temiz Su Zemin Kat

Sıhhi tesisat projesi; soğuk-sıcak su tesisatı (geri dönüştürülmüş sıcak su da dikkate alınarak) ve atık su tesisatlarını içerir. Kullanılan cihaz ve armatürler, proje ihtiyaçlarına uygun olarak program kütüphanelerinden seçilmiştir.

Su temini ve kanalizasyon drenaj hatlarının saha altyapı hizmetleri ile koordinasyonu sağlanmıştır. Veriler (debi, basınç kayıpları vb.), FineSANI tarafından, boru çapları, cihaz ve su deposu hesaplarını yapmak için işlenerek tasarım ekibine sunuldu.

Örnek hesap föyü Şekil 4’te gösterilmiştir:

Şekil 4: FineSANI Hesap Föyü

Hesap raporları, seçilen standarda göre tesisat eleman boyutları ve ilgili tesisat elemanınları ile ilgili sonuçları sunmaktadır. ATM binası ile ilgili nihai raporun bir kısmı Şekil 5’te gösterilmiştir:

Şekil 5: Hesap Raporu

Program tarafından otomatik olarak oluşturulan temiz su kolon şeması Şekil 6’da ve şemanın çıktı görünüşü Şekil 7’te gösterilmiştir.

Şekil 6: FineSANI Temiz Su Tesisatı Kolon Şeması Kesiti

Şekil 7: Temiz Su Tesisatı Kolon Şeması Çıktı Görünümü

4. Sonuç

FineSANI ile her boyut ve çeşitte sıhhi tesisat projesi yapılabilir. Yazılımın bileşenleri CAD ve CALC, entegre BIM ortamında birlike ve/veya bağımsız olarak çalışabilir, bu da kullanıcısına daha fazla esneklik sağlar.

Bu yazı, FineSANI yazılımı aracılığıyla, BIM metodunun mekanik proje çözümlerinde optimum zaman aralığında doğru sonuçlar elde edilmesini sağladığını gösterme amacı taşımaktadır.